Wat is een burn-out?

In dit artikel leg ik het uit wat een burn-out is, wat de oorzaken zijn, hoe lang een burn-out kan duren en wat je kunt doen om te herstellen.

Omschrijving van een burn-out

Een burn-out is de naam van de van een aandoening waarbij mensen een complete uitputting van lichaam en geest voelen. Inspanning leveren lukt niet meer, relaties onderhouden kost moeite en er heerst een algeheel gevoel van machteloosheid. Het voelt alsof je compleet leeggezogen bent van energie en emotioneel ben je vlak.

Burn-out verschijnselen

Er zijn heel veel symptomen van burn-out en het is voor iedereen anders, maar er zijn overeenkomsten. De meest herkenbare is extreme vermoeidheid. Het gevoel dat je compleet leeggezogen bent van energie. Maar ook slapeloosheid, hartkloppingen, cynisme of een laag zelfbeeld zijn veelgehoorde klachten. Lees hier de overige symptomen.

Depressie of burn-out?

Bij burn-out spelen er ook depressieve gevoelens. In diverse onderzoeken wordt beweert dat een burn-out een vorm is van depressie als zijn de meningen hierover verdeeld. Zo heb ik mensen gesproken die een burn-out én een depressie hebben gehad. Zij ervoeren de burn-out als een lichamelijke uitputting waarbij zij bij hun depressie lichamelijk heel gezond waren, maar geen enkele motivatie in het leven hadden. Maar er zijn er vormen van depressie waarbij je fysiek uitgeput kunt raken. Hoe dan ook, mijn advies is om je ook te laten screenen op depressieverschijnselen mocht je depressief voelen en dan zelf besluiten wat je er mee doet en welke behandeling het beste bij je past.

De cijfers

Volgens onderzoek van TNO zijn er 1,3 miljoen werknemers in Nederland die last hebben van burn-out klachten. De resultaten uit het onderzoek:

• 44% van de werknemers ervaart een lage autonomie. In andere woorden: zij ervaren te weinig keuzevrijheid over de inhoud en planning van hun werk;
• 38% zegt dat de taakeisen te hoog zijn;
• 23% heeft te maken met ongewenst gedrag (zoals pesten) door klanten, collega’s, manager, patiënten, of leerlingen;
• 35% van de werknemers geeft werkdruk of werkstress als reden voor verzuim;
• 50-70% merkt de manager aan als oorzaak van hun werkstress.

Werkstress lijkt daarmee de grootste oorzaak te zijn van een burn-out, maar het kan net zo goed in privésfeer liggen. Nu lijkt het er op dat de oorzaak van een burn-out een ‘externe’ oorzaak heeft. Hoewel werkstress en extreme situaties je kan triggeren tot een burn-out, moeten we de oorzaak (en hoe wij er op reageren) meer vinden bij onszelf.

Wat zijn de oorzaken?

Hieronder de meest voorkomende oorzaken van een burn-out. Misschien herken jij jezelf hier niet in, dat kan natuurlijk want een burn-out is complex en iedereen ervaar het anders. Maar dit zijn de meest beschreven oorzaken.

• Perfectionisme of een te hoge lat voor jezelf leggen. Je stelt (te) hoge eisen aan jezelf en bent hard voor jezelf. Omdat je deze ‘hoge lat’ nooit kunt bereiken geeft dit stress.
• Prestatiedrang, hoog verantwoordelijkheidsgevoel en gedrevenheid.
• Altijd de controle willen hebben. Alles en iedereen willen controleren. Moeite met loslaten.
• Willen pleasen. Je cijfers jezelf weg en zet de ander op de eerste plek zet. Moeite hebben om nee te zeggen, confrontatie mijdend, het liefst de harmonie willen bewaren en assertief zijn is niet je sterkste eigenschap.
• Niet competent voelen. Je zit (letterlijk) niet op de juiste (werk)plek. Of misschien zit je wel op de juiste plek maar krijg je te weinig autonomie om je bekwaamheid tot uiting te laten komen. Als je continu iets doet waar je niet bekwaam in bent geeft dat veel stress.
• Geen verbondenheid of sociale steun met anderen. Bijvoorbeeld eenzaamheid thuis of op het werk. Je verbonden voelen met familie, vrienden, partner of collega’s is een belangrijke basisbehoefte.

Er is sprake van een tekort

Bij burn-out is er sprake van een structureel tekort in een van je psychologische basisbehoefte. Dit kan zijn een tekort in autonomie (keuzevrijheid), liefde, verbondenheid of je ergens bekwaam in voelen. En dit tekort geeft stress. En dit tekort wil je gaan compenseren.

Denk bijvoorbeeld aan perfectionisme. Waarom leg je de lat zo hoog voor jezelf. Wat levert het je op of wat bent je bang om kwijt te raken?

Bij de eerste kan het zijn erkenning, waardering of jezelf goed genoeg vinden.

De tweede is angst om niet gezien te worden door bijvoorbeeld je partner of door je manager. Je gaat je aanpassen. Je bent jezelf kwijt en verliest daarmee je autonomie. Daarom is het goed om te kijken wat achter het gedrag ligt. Hetgeen wat je wilt compenseren, want daar ligt de sleutel tot herstel.

Hoe lang duurt herstel?

De duur van een burn-out verschilt per persoon. Mijn ervaring is dat het tussen de 6 – 24 maanden kan duren.

I know. Twee jaar. Dat is heel lang. Een burn-out is ook absoluut niet iets wat je moet onderschatten.

Maar er is ook goed nieuws: iedereen kan herstellen van burn-out. Ook jij! Het vereist alleen geduld en vertrouwen. Later daar meer over.

Hoe herstel je van een burn-out?

Dé hamvraag natuurlijk: ‘Hoe kom ik uit mijn burn-out?’. De belangrijkste is dat het tijd nodig heeft. Want als jij snel uit je burn-out wilt komen, hoe langer het duurt. Vraag maar aan mensen die een burn-out hebben gehad.

Door snel te willen herstellen, zit je namelijk je eigen herstel in de weg. Dit kost tijd om te accepteren. Want jij was altijd die harde werker, degene die alles voor elkaar kreeg.

Je zult moeten leren accepteren.

Niet makkelijk. Wel noodzakelijk.

Het is niet leuk om te horen, dat begrijp ik maar al te goed, maar ik wil eerlijk en realistisch naar je zijn. Daar heb jij het meeste aan. Trust me.

‘Ok. Maar. Vertel. Wat moet ik dan wél doen?’

Ik zou willen dat ik hier een eenvoudig antwoord op kon geven. Maar die is er niet. Sorry.

Zoals gezegd is er wel goed nieuws: ook jij kunt herstellen van burn-out. Het vergt alleen geduld, vertrouwen en met veel vallen en opstaan. Dat is niet altijd makkelijk want je bent in zo’n diep gat gevallen, je voelt je misschien depressief, hebt angstaanvallen en/of je gebruikt medicatie.

De belangrijkste eerste stappen zijn in ieder geval: acceptatie, herstellen van je lichaam door een stevige dagstructuur, bewegen en goed eten en slapen. Vervolgens de oorzaak van je burn-out oplossen en streven naar een autonome levensstijl waar jij de regie hebt.

Herstel burn-out in drie fases

Ik help mensen herstellen van burn-out in drie fases: zelfzorg, wederopbouw en weerbaarheid. Let op: het is altijd maatwerk. Iedereen is anders.

Fase 1: Zelfherstel

Doel van deze fase is acceptatie en lichamelijk herstellen. Laat een diagnose stellen door je huisarts en/of psycholoog en probeer de diagnose te accepteren. En neem van mij aan: dat heeft even tijd nodig. Herstel kan pas starten na acceptatie. Vervolgens een stevige dagstructuur aanbrengen. Denk aan vaste tijden eten, slapen, bewegen en ontspannen. Structuur is hier key. Zoek ook veel de natuur op.

Zelf aan de slag met zelfherstel?

Wil je gelijk aan de slag met fase 1? Download de gratis checklist: eerste hulp bij burn-out met stappen die je vandaag al kunt uitvoeren om wat meer rust te ervaren.

Fase 2: Wederopbouw

In deze fase heb je meer energie en concentratie. Ontdek wat de oorzaak is van jouw burn-out. Waar zit jouw tekort. Voor het herstel is het cruciaal dat je uiteindelijk een autonome levensstijl krijgt. Dat jij de regie pakt over je leven en niet andersom. En dat betekent keuzes maken. Dingen gaan doen die bij jou passen en vaker nee zeggen tegen je partner, vrienden, kinderen of manager. Maak een lijst met wie en wat belangrijk is in je leven en ga je daar op focussen. Ga keuzes maken die bij jou passen.

Ook hier is het belangrijk structuur te hebben in je dag en veel te bewegen in de natuur.

Fase 3: Weerbaarheid

In deze fase is het doel re-integreren – met hele kleine stapjes – in je dagelijks leven. Bovendien leer jij jezelf nog beter kennen en leer je nee zeggen.

Geduld en vertrouwen

Iedereen kan herstellen van burn-out. Sleutelwoorden zijn geduld, vertrouwen en kleine stapjes. En gun jezelf professionele hulp. Iemand die je kan helpen door deze moeilijke tijd te komen. Met hulp kom je sneller uit je burn-out en is terugval minder waarschijnlijk. Als burn-out coach kan ik je helpen, maar ook een huisarts of psycholoog kan hierbij helpen. En mocht je bij laatstgenoemde geen goed gevoel hebben of je wordt niet serieus genomen, vraag altijd om een second opinion. Gun jezelf dit. Vertrouwen in die persoon is belangrijk. Doe wat goed bij je voelt.

Professionele hulp nodig?

Als je ondersteuning nodig hebt kan ik je helpen. Met meer dan vijf jaar ervaring heb ik je met het herstel burn-out zodat je er sterker uit komt. Je krijgt weer grip op je leven en gaat weer voelen dat je leeft!

Bekijk hier mijn aanbod voor burn-out coaching.

Heb je vragen of opmerkingen stuur mij een bericht. Het lijkt me leuk om wat van je te horen.